Chánh văn:

Phật dạy: “ Như người rèn sắt, loại bỏ cặn bã làm thành đồ dùng tốt đẹp. Người học Đạo nếu loại bỏ tâm cấu nhiễm thì hạnh liền trong sạch.”

Giảng:

Cặn sắt không phải là sắt, loại bỏ hết mới trở thành loại sắt tốt. Tâm mình cũng vậy, những thứ cấu bẩn trong tâm không phải là tâm, nên phải loại bỏ đi. Nếu nó thực là mình thì không bỏ được, bỏ được tức không phải mình. Trong Kinh Lăng Nghiêm Đức Phật dạy 8 chỗ trả về: Ánh sáng trả về cho mặt trời, bít trả về cho vách tường, trống rỗng trả về cho hư không v.v… Nhưng có cái không thể trả về. Như khi đánh chuông vang ra tiếng, tiếng đó trả về chuông, còn tánh nghe trả đi đâu? Tánh nghe là chính mình nên không thể trả ra ngoài. Sống trở lại chính mình là sống lại với cái không thể trả về, không thể bỏ ra đó.

Những phiền não tham, sân, si… là cấu nhiễm trong tâm, không phải tâm thật nên có thể bỏ được. Khi bỏ hết phiền não là sống được trọn vẹn với tâm chân thật. Tuy lúc nào tự tánh cũng hiển dụng qua sáu căn, nhưng vì bị cấu nhiễm phiền não che đậy khiến mình quên mất, không sống trở lại được. Bỏ hết cấu nhiễm, tâm trong sạch sáng suốt tự lộ rõ.

Tôn giả Xá-lợi-phất có một đệ tử Sa-di 7 tuổi, rất lanh lợi. Một hôm, chú theo Thầy đi khất thực, trên đường gặp một người thợ uốn tên, chú hỏi:- Bạch Thầy, ông này đang làm gì? Tôn giả bảo:- Ông ta đang uốn cây cho thẳng để làm tên. Lại gặp một người đang đào mương làm đê, chú lại hỏi như trước. Tôn giả bảo:- Ông ta đang đào mương để dẫn nước vào ruộng. Gặp người đang làm bánh xe, chú cũng hỏi. Tôn giả bảo:- Ông ta đang rèn sắt uốn thành bánh xe. Thế là chú nghĩ: “Cây vô tri mà người ta có thể uốn cho nó thẳng thành tên, nước vô tri mà người ta có thể làm cho nó chảy theo ý muốn, sắt vô tri mà người ta có thể làm thành tròn. Tâm ta hữu tri, tại sao ta lại không thể uốn nó theo ý ta?” Nghĩ rồi, chú thưa với tôn giả:- Bạch Thầy, con không đi khất thực nữa, con trở về tinh xá dụng công, Thầy sẵn xin thức ăn về cho con.” Thế là chú trở về tinh xá tọa thiền, quyết tâm điều phục tâm mình, những gì dơ bẩn buông bỏ hết. Cứ thế chú dụng công đến trưa, tâm dần dần thanh tịnh. Lúc đó, Tôn giả Xá-lợi-phất đi khất thực về, đem cho chú Sa-di một phần cơm, định đến phòng chú, nhưng lúc này, chú đang dụng công đến chỗ trọng yếu, sắp phá vỡ bóng tối vô minh, đạt quả rốt ráo, nếu Tôn giả đến gõ cửa, công phu của chú sẽ bị dang dở, không thể chứng đắc Thánh quả. Đức Thế Tôn đang tọa thiền trong hương thất, biết được tình huống này, Ngài liền xả thiền đi ra cổng Tinh xá, chặn Tôn giả lại hỏi chuyện. Đồng thời, Tứ Thiên Vương biết được ý Phật cũng dùng thần lực ngăn mặt trời không cho nghiêng về tây, để chú Sa-di sau khi chứng quả có thể thọ trai mà không bị phạm luật.

Khi chú Sa-di chứng quả A-la-hán, Đức Phật trở về hương thất, Tôn giả đem cơm đến cho đệ tử, chú thọ trai xong, Tứ Thiên Vương thâu thần lực, mặt trời lập tức nghiêng nhanh về hướng tây, phút chốc bước qua giờ chiều. Chư Tỳ-kheo ngạc nhiên, bàn tán không thôi, Đức Phật giải thích: “Vì một Sa-di phát tâm quyết đoạn cấu bẩn, điều phục tâm mình, mà Như Lai phải rời hương thất để giữ cho chú không bị quấy rầy, Tứ Thiên Vương phải chặn mặt trời để chú có thể thọ trai.”

Thế nên, những vị phát tâm tu hành chân chánh sẽ làm chấn động chư tôn trưởng thượng và sẽ nhận được sự gia trì của quý Ngài.

Qua đây có thể thấy, những thứ không phải mình đều có thể bỏ được. Người thế gian không biết nên bỏ không được đã đành, chúng ta học Phật đều biết phiền não tham, sân, si… vốn không phải mình, tại sao vẫn không bỏ được? Vì mình vẫn còn chấp ngã quá sâu, dù biết tham sân… là những thứ hại mình, khiến tâm mình không thanh tịnh, mà vẫn không chịu quyết tâm buông bỏ.

Trong Kinh Di Giáo, Đức Phật có quở rằng: Người thế gian không biết, bị dục lạc chi phối, nổi sân còn có thể tha thứ. Người xuất gia đã buông bỏ tất cả mà còn nổi sân, giống như bầu trời đang trong sáng mà nổi sấm sét, là báo hiệu điềm dữ. Người tu mà còn nổi sân là điềm chẳng lành. Vì người tu là người hiểu đạo, biết tham sân… không thật, là thứ hại mình, phải buông bỏ đi. Nếu bỏ không được là điều không tốt, là điềm rất xấu.