Kinh Hoa Nghiêm là bộ kinh của Đại thừa Phật giáo trình bài toàn thể vũ trụ rộng lớn vượt ngoài thấy biết giới hạn chúng ta. Cứ tưởng tượng cuộc bàn luận giữa các nhà vũ trụ học về các thiên hà, về các biến ảo trong không gian. Cỡ học trò lớp 1 như chúng ta làm gì nghe hiểu. Như vậy, Phật nói kinh này với các Bồ Tát thượng đẳng, còn hội chúng bấy giờ tuy có mặt cũng như không. Không phải vì thế Kinh mất dấu giữa nhân gian. Tương truyền Bồ Tát Long Thọ (khoảng thế kỷ 2) đã xuống Long Cung khám phá kho tàng Hoa Nghiêm được cất giữ dưới biển, Ngài đọc hết rồi đem về theo trí nhớ của mình. Một phần của sự uyên bác thông tuệ ấy được lưu truyền, cũng như chúng ta có thể đọc hiểu một vài điều mà các nhà bác học viết ra, còn kiến thức mênh mông của các ngài là điều bí mật.

Có một lần, đức Phật cầm nắm lá Simsapa trên tay, hỏi Anan:

– Lá trong tay ta nhiều hay lá trong rừng nhiều?

Anan thưa:- Lá trong rừng nhiều.

Phật bảo:- Những gì ta biết thì nhiều như lá trong rừng, những gì ta nói ra chỉ như lá trong tay.

Thiện tài cầu đạo là một chuyển thể phẩm Nhập Pháp Giới trong Kinh Hoa Nghiêm, diễn tả bước du học của chàng thiếu niên qua lịch trình tu chứng của các Bồ Tát, du học và chứng nghiệm tự thân cho đến khi được công nhận tốt nghiệp. Hằng sa thế giới, mênh mông cõi đời và tâm tình nhân loại, những không gian đa chiều, vô cùng vô tận hạnh lành được diễn tả như những bài thơ, những nét vẽ dệt trên khung trời huyền ảo. Có lẽ đây là một phẩm kinh dễ đọc, thích thú nhất trong toàn bộ các phẩm kinh cao vời vợi.

Hình ảnh Thiện Tài được gợi hứng rất nhiều trong các luận giải, khảo cứu. Đặc biệt Sư trưởng Như Thanh, soạn bộ Lược Giải Kinh Hoa Nghiêm – ba quyển, để nêu riêng phẩm Nhập Pháp Giới, giới thiệu con đường hành Bồ Tát đạo. Tư tưởng uyên bác, lời tán vịnh thâm sâu qua 53 lần tham học đã mở mắt cho người học Phật. Phổ cập đại chúng với phương trời văn học ngữ ngôn, tác phẩm “Từng bước chân nở hoa” của Ko Un, nhà thơ nổi tiếng Hàn Quốc, được dịch và xuất bản tại Việt Nam – 2019, mở một tầm ảnh hưởng mới về con đường của Thiện Tài. “Theo từng bước chân của cậu bé Sudhana (Thiện Tài) đi qua dặn dài sông suối, sa mạc, núi non và các cõi trời cổ xưa của Ấn Độ, người đọc được trải nghiệm câu chuyện phi thường về giác ngộ tâm linh.” (Lời giới thiệu của Phanbook).

Năm 2020, trong những ngày tháng rất ưu tư dựa theo các tác phẩm đã đọc, tôi khởi lên cảm nghĩ gửi đến những bạn trẻ đang loay hoay trong một thế giới phiền ưu đa sự, một chút gì còn lại của cõi đời, nghĩa là trong chỗ không an ổn còn có chỗ an ổn. Suy nghĩ như vậy và viết từng bài học gửi đi như gửi từng niềm vui Phật Pháp. Trong khi viết và suy ngẫm cũng có nhiều lợi ích cho chính mình. Chắc rằng người nhận cũng vui như người viết.

Thiện Tài trải qua 53 lần tham học với 53 vị thầy, tương ứng với 53 giai cấp Bồ Tát từ khi mới phát tâm tu học đến lúc viên thành. Theo kinh điển thì thứ lớp như vậy, nhưng với Thiền Tông thì vừa khởi tâm đã có Phật. Chúng ta mang một tâm hồn Phật tử để đi dạo với nhân gian, và nhận ra vô số bài học, vô số kinh nghiệm ở đời. Câu chuyện của Thiện Tài cũng là câu chuyện của mỗi chúng ta.

Như Đức