Đọc một đoạn sách, viết một bài trích dẫn trong kinh thì rất nhanh, nhưng để suy gẫm và thấm được, sống được với đôi điều mình đã đọc thì rất lâu và rất khó. Do đó thầy cứ chần chờ suy nghĩ, đôi lúc thấy dường như không thực hành được. Như cứ thường đọc tụng câu kinh Bát Nhã, không sinh không diệt, không tăng không giảm… Trên đời sống, mỗi khi nghe những tai nạn chết chóc, mà số người bị nạn cứ tăng dần hàng chục ngàn hàng trăm ngàn. Đó là con số diệt tận, thầy rất băn khoăn bứt rứt, làm sao để thấy đó là không phải sinh diệt, tăng giảm, lòng bị cuốn theo những hiện tượng thay đổi. Đứng ở góc độ nào, ở vị trí nào để thấy đó là không sinh diệt? Như một câu hỏi bám chặt lấy đời sống của mình, không thể qua được.

Như bài học về biển, nhớ những tai nạn sóng thần, chết chóc, đắm tàu, biển sâu khó dò, không thể biết được những khuất khúc của đại dương. Làm sao trải lòng như biển mà không gây tai nạn? Những điều này đòi hỏi chúng ta phải có một sự tỉnh thức cân bằng như thế nào, phải trải qua học hỏi kinh nghiệm như thế nào mới trả lời được bài toán khó.

Chuyến đi học hỏi thứ ba, Thiện Tài được hướng dẫn đến xóm Hải Ngạn, gặp Tỳ-kheo Thiện Trụ. Vị này không ở trên núi, không ở biển, không ở trên đất liền, mà ở trên hư không. Hư không thì trống rỗng, chẳng nương tựa vào đâu. Ý muốn nói là chúng ta đừng dựa vào một thành kiến, một sự chấp chặt cố định nào đó để xem xét, phê bình. Mỗi người chúng ta đều có một bối cảnh để sống, để nhìn xem chung quanh, theo thói quen của mình. Như mình có thói quen không mang khẩu trang, và khó chịu, rất khó chịu khi thấy người ta bịt miệng… Hình ảnh đứng giữa hư không, chẳng có thời gian, không gian, không dựa vào tư tưởng chủ quan nào để khởi lên đủ thứ khổ sở là một bài học mới. Bài học này giúp chúng ta nhìn lại mình, rũ bỏ bớt những thứ cố định, những cây cọc nêm ý kiến chủ quan. Tất cả các bài học đều có một hình thức trình bày rất thú vị. Vị thầy thứ ba này đứng ở trên trời, dạy bài học tự do tự tại.

Lục Tổ Huệ Năng nghe câu kinh: Không trụ vào đâu – Vô sở trụ, mà chợt ngộ ra các vấn đề. Đó cũng là cách chúng ta sống vững, đứng vững giữa những biến chuyển vần xoay. Không dễ, nhưng dù sao có những bài học, lời nhắc nhở, chúng ta cũng tỉnh ra được đôi chút. ¤