Ngài họ Tỳ-xá-la ở nước Đề-già. Từ lọt lòng mẹ đến 50 tuổi chưa từng nói một lời, chưa từng đi một bước.

Cha mẹ nghi nhân duyên gì mà Ngài thế ấy? Đến gặp Tổ Phật-đà-nan-đề nói duyên đời trước rằng:

– Đứa bé này đời trước thông minh lắm, ở trong Phật pháp do lòng đại bi muốn làm lợi ích lớn cho chúng sanh, cho nên thường nguyện: “Nếu tôi sanh chỗ nào không bị tình phụ tử ràng buộc, tùy duyên lành kia liền được giải thoát.” Miệng nó không nói là tiêu biểu đạo không tịch. Chân nó không đi là tiêu biểu pháp không đến đi.

Cha mẹ Ngài nghe lời giải thích của Tổ sạch hết nghi ngờ, vui vẻ cho theo Tổ xuất gia.

Sau khi đắc pháp, Ngài du hóa khắp nơi, sang Trung Ấn giáo hóa. Nơi đây có ông trưởng giả tên là Hương Cái. Ông này có con tên Nan Sanh. Trưởng giả Hương Cái dẫn con đến yết kiến Ngài. Đảnh lễ xong, ông thưa:

– Thằng bé này ở trong thai mẹ ngót 60 năm, do đó tôi đặt tên Nan Sanh. Có một tiên nhân đến xem tướng nó, rồi nói: “Thằng nhỏ này hẳn là tướng phi phàm, sẽ là pháp khí Đại thừa, sau gặp Bồ-tát hóa độ.” Bởi có duyên lành nên nay được gặp Ngài, tôi nguyện cho nó theo Ngài xuất gia học đạo.

Ngài hoan hỷ nhận cho Nan Sanh xuất gia thọ giới. Trong buổi lễ xuất gia thọ giới bỗng có ánh sáng mát chiếu khắp chỗ Nan Sanh ngồi.

Cơ duyên hóa độ sắp viên mãn, Ngài kêu Nan Sanh lại dặn dò:

– Đại pháp nhãn tạng của Như Lai, nay ta trao cho ngươi, ngươi phải gìn giữ truyền trao, đừng cho đoạn dứt. Ngươi nhận lời ta dạy, hãy nghe kệ đây:

Chân lý bản vô danh,

Nhân danh hiển chân lý.

Thọ đắc chân thật pháp,

Phi chân diệc phi ngụy.

Dịch:

Chân lý vốn không tên,

Nhân tên bày chân lý.

Nhận được pháp chân thật,

Chẳng chân cũng chẳng ngụy.

Nói kệ xong, Ngài bèn vào chánh định hiện tướng Niết-bàn. Chư Thiên trổi nhạc cúng dường. Nan Sanh cùng đồ chúng dùng dầu thơm gỗ chiên đàn làm lễ hỏa táng chân thể của Ngài. Hỏa táng xong, thu xá-lợi về tôn thờ nơi chùa Na-lan-đà.