I. PHẦN TỰA

Vi Phật đệ tử
Thường ư trú dạ
Chí tâm tụng niệm
Bát đại nhân giác

Chúng ta là hàng Phật tử,
Cả đêm lẫn ngày hằng giữ thọ trì.
Chí thành tụng niệm nhớ ghi,
Tám điều giác ngộ của vì Đại nhân.

II. PHẦN CHÁNH TÔNG

∗ Điều giác ngộ thứ nhất

Đệ nhất giác ngộ
Thế gian vô thường
Quốc độ nguy thuý
Tứ đại khổ không
Ngũ ấm vô ngã
Sanh diệt biến dị
Hư nguỵ vô chủ
Tâm thị ác nguyên
Hình vi tội tẩu
Như thị quán sát
Tiệm ly sanh tử.

Thứ nhất phải thường giác ngộ:
Thế gian vô thường cõi nước bở dòn.
Khổ không tứ đại thon von,
Năm ấm vô ngã có còn chi đâu.
Đổi dời sanh diệt chẳng lâu,
Giả dối không chủ lý mầu khó tin.
Tâm là nguồn ác xuất sanh,
Thân hình rừng tội mà mình chẳng hay.
Người nào quán sát thế này,
Lần hồi sanh tử sớm chầy thoát ra.

∗ Điều giác ngộ thứ hai

Đệ nhị giác tri
Đa dục vi khổ
Sinh tử bì lao
Tùng tham dục khởi
Thiểu dục vô vi
Thân tâm tự tại.

Thứ hai lại cần giác biết:
Tham dục càng nhiều, khổ thiệt thêm nhiều.
Nhọc nhằn sanh tử bao nhiêu,
Bởi chưng tham dục, mà chiêu khổ nầy.
Bớt lòng tham dục chẳng gây,
Thân tâm tự tại vui nầy ai hơn.

∗ Điều giác ngộ thứ ba

Đệ tam giác tri
Tâm vô yểm túc
Duy đắc đa cầu
Tăng trưởng tội ác
Bồ tát bất nhĩ
Thường niệm tri túc
An bần thủ đạo
Duy tuệ thị nghiệp

Thứ ba phải thêm giác biết:
Đắm mê trần tục mải miết chẳng dừng.
Một bề cầu được vô chừng,
Tội kia thêm lớn có ngừng được đâu.
Những hàng Bồ-tát hiểu sâu,
Nhớ câu tri túc hằng lâu chẳng sờn.
Cam nghèo giữ đạo là hơn,
Lầu cao trí tuệ chẳng khờn dựng lên.

∗ Điều giác ngộ thứ tư

Đệ tứ giác tri
Giải đãi đoạ lạc
Thường hành tinh tấn
Phá phiền não ác
Tồi phục tứ ma
Xuất ấm giới ngục.

Thứ tư cần nên giác biết:
Kẻ biếng người lười hạ liệt trầm luân.
Thường tu tinh tấn vui mừng,
Dẹp trừ phiền não ác quân nhiễu đời.
Bốn ma hàng phục như chơi,
Ngục tù ấm giới thảnh thơi ra ngoài.

∗ Điều giác ngộ thứ năm

Đệ ngũ giác ngộ
Ngu si sinh tử
Bồ tát thường niệm
Quảng học đa văn
Tăng trưởng trí tuệ
Thành tựu biện tài
Giáo hóa nhất thiết
Tất dĩ đại lạc.

Thứ năm lại thêm giác ngộ:
Ngu si vốn là gốc khổ luân hồi .
Bồ-tát thường nhớ không ngơi,
Nghe nhiều học rộng chẳng lơi chút nào.
Vun bồi trí tuệ càng cao,
Biện tài đầy đủ công lao chóng thành.
Đặng đem giáo hóa chúng sanh,
Niết-bàn an lạc còn lành nào hơn.

∗ Điều giác ngộ thứ sáu

Đệ lục giác tri
Bần khổ đa oán
Hoạnh kiết ác duyên
Bồ-tát bố thí
Đẳng niệm oán thân
Bất niệm cựu ác
Bất tắng ác nhơn

Thứ sáu phải nên giác biết:
Con người nghèo khổ lắm chiêu oán hờn.
Không duyên tạo ác đâu sờn,
Bồ-tát bố thí, ai hơn kẻ này.
Lòng không còn thấy kia đây,
Ít khi nhớ đến buồn gây thuở nào.
Dù người làm ác biết bao,
Một lòng thương xót, khổ đau cứu giùm.

∗ Điều giác ngộ thứ bảy

Đệ thất giác ngộ
Ngũ dục quá hoạn
Tuy vi tục nhân
Bất nhiễm thế lạc
Thường niệm tam y
Ngõa bát pháp khí
Chí nguyện xuất gia
Thủ đạo thanh bạch
Phạm hạnh cao viễn
Từ bi nhất thiết

Thứ bảy là thường giác ngộ:
Năm dục hằng gây lầm lỗi ngất trời.
Tuy người thế tục ngoài đời,
Mà lòng không nhiễm vui chơi thế tình.
Ba y thường nhớ của mình,
Ngày nào sẽ được ôm bình ngao du.
Chí mong lìa tục đi tu,
Đạo gìn trong sạch chẳng lu không mờ.
Hạnh lành cao vút kính thờ,
Thương yêu tất cả không bờ bến đâu.

∗ Điều giác ngộ thứ tám

Đệ bát giác tri
Sinh tử xí nhiên
Khổ não vô lượng
Phát đại thừa tâm
Phổ tế nhất thiết
Nguyện đại chúng sinh
Thọ vô lượng khổ
Linh chư chúng sinh
Tất cánh đại lạc

Thứ tám lại nên giác ngộ:
Tử sanh liên tục khổ đau vô cùng.
Phát tâm dõng mãnh đại hùng,
Quyết lòng độ hết đồng chung Niết-bàn.
Thà mình chịu khổ muôn vàn,
Thay cho tất cả an nhàn thảnh thơi.
Mọi người đều được vui tươi,
Đến bờ giác ngộ rạng ngời hào quang.

III. PHẦN KẾT

Như thử bát sự,
Nãi thị chư Phật,
Bồ tát đại nhân,
Chi sở giác ngộ.
Tinh tiến hành Đạo,
Từ bi tu Tuệ,
Thừa pháp thân thuyền
Chí Niết bàn ngạn.
Phục hoàn sinh tử,
Độ thoát chúng sinh.

Tám điều như thế dạy qua,
Chính hàng Bồ-tát cùng là Thế Tôn.
Đã từng giác ngộ lẽ chân,
Tiến tu đạo hạnh vô ngần từ bi.
Đốt đèn trí tuệ phá si,
Pháp thân thuyền quí dạo đi Niết-bàn.
Trở vào sanh tử thanh nhàn,
Chúng sanh độ thoát an toàn vui lây.

Dĩ tiền bát sự,
Khai Đạo nhất thiết,
Linh chư chúng sinh
Giác sinh tử khổ,
Xả ly ngũ dục,
Tu tâm thánh Đạo.

Lại dùng tám việc trước này,
Mở đường khai lối dắt dìu chúng sanh.
Khiến cho hết thảy biết rành,
Tử sanh khổ não đừng manh chớ mờ.
Xa lìa năm dục đục lờ,
Tâm tu đạo Thánh không giờ nào quên.

Nhược Phật đệ tử,
Tụng thử bát sự ,
Ư niệm niệm trung
Diệt vô lượng tội,
Tiến thú Bồ đề,
Tốc đăng chính giác.

Nếu là Phật tử phải nên,
Tám điều như thế hằng đêm tụng hoài.
Ở trong mỗi niệm hằng ngày,
Bao nhiêu tội lỗi diệt rày sạch trơn.
Bồ-đề hoa báu nhẹ thơm,
Trên bờ chánh giác gót chân dẫm liền.
Hằng lìa sanh tử lưu linh,
Thường vui yên ổn tâm tình tiêu dao.